Проф. д-р Невена Арсеновиќ Ранин, проф. д-р Билјана Буфан и доц. Д-р Бранкица Филипиќ од Одделот за микробиологија и имунологија на Фармацевтскиот факултет во Белград дале одговори на најчестите прашања во врска со вакцинацијата против коронавирус.
Дали може да се добие Ковид 19 со вакцината?
Коронавирус не може да се добие со вакцината. Повеќето вакцини (Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Sputnik V) не го содржат целиот вирус SARS-CoV-2, туку само генетски информации за дел од вирусот (S протеин), a вакцината Sinofarm (т.н. кинеска вакцина) содржи инактивиран (убиен) SARS -CoV-2 кој не може да се размножува или да предизвика болест.
Може ли луѓето кои се алергични на пеницилин да се вакцинираат?
Луѓето кои се алергични на пеницилин или други лекови кои се примаат орално, може да примат вакцина против Ковид-19. Контраиндикација за вакцинација е алергиска реакција на една од компонентите на вакцината, вакцини кои содржат слични компоненти или информации за тешка алергиска реакција во минатото (Спутник V, Синофарм). Производителите на ниту една од достапните вакцини не наведуваат присуство на пеницилин во вакцината.
Дали постојат одредени состојби во кои вакцинацијата не се препорачува?
Вакцинацијата не се препорачува во услови на акутна инфективна или незаразна болест и појава на висока телесна температура, сè додека не се излечи. По заздравувањето, може да се започне со вакцинација. Кога станува збор за хронични заболувања, доколку болеста се контролира со терапија, вакцинацијата се препорачува и се охрабрува. Во случај на акутно влошување на хроничната болест, вакцинацијата се одложува се додека состојбата не се стабилизира.
Кои се несаканите ефекти од вакцините против Ковид-19?
Најчестите несакани ефекти се: болка, оток и црвенило на местото на инјектирање, замор, главоболка, треска, болка во мускулите, зголемени лимфни јазли во близина на местото на инјектирање. Симптомите и знаците се појавуваат на првиот или вториот ден по вакцинирањето, траат неколку дена и може да бидат нешто поизразени по втората доза. Во ретки случаи, може да се развие тешка алергиска реакција, која во 70% од случаите се манифестира 15 минути по вакцинацијата и успешно се лекува со примена на пропишаната терапија. Од таа причина, потребен е медицински надзор веднаш по вакцинирањето.
Кој е поопасен – несаканите ефекти од вакцината или компликации од короната?
Ризикот од развој на тешка форма на болеста е многу поголем од ризикот од развој на сериозна несакана реакција на вакцината.
Може ли да престанам да ја носам маската по приемот на вакцината?
Важно е дека по приемот на првата доза на вакцина и по завршувањето на вакцинацијата (администрација на втора доза на вакцина), да продолжите да се придржувате до сите тековни мерки за превенција, вклучително и носење маска во затворено, сè додека не се донесе официјално решение за прекинување мерките. Некои од причините се: по првата доза на вакцината, лицето не е целосно заштитено, ниту една вакцина не е 100 процентна ефективна, а маската штити и од новите варијанти.
Дали вакцинацијата се препорачува за парови кои планираат да имаат деца?
Паровите кои планираат да имаат деца во блиска или далечна иднина може да се вакцинираат кога вакцината е достапна. Не постојат научни докази за штетните ефекти на вакцините против ковид врз плодноста.
Ако некое лице добие коронавирус помеѓу две дози на вакцина, кога може да ја прими втората доза?
Важно е да се заврши процесот на вакцинација и да се дадат двете дози на вакцината. Во случај на инфекција со САРС-КоВ-2 помеѓу две дози на вакцина, втората доза може да се добие веќе еден месец по клиничкото лекување на Ковид-19.
Дали е потребно да се утврдат антитела по вакцинацијата?
Не се препорачува одредување на антитела на лично барање со цел да се провери имунитетот на САРС-КоВ-2 по вакцинацијата. Подетално објаснување може да се најде на веб-страницата на Друштвото за имунолози на Србија.
Може ли да се вакцинираат лица со автоимуни и малигни заболувања во ремисија?
Во моментов достапните вакцини не се контраиндицирани кај овие пациенти, па дури и се препорачуваат поради поголем ризик од развој на потешки форми на болеста. Бидејќи состојбата на секој пациент е специфична и вклучува употреба на одредени терапии, најдобро е да се консултирате со вашиот лекар за ризици и придобивки од вакцинацијата. Вашиот лекар може да ви даде најдобар совет за тоа дали и кога да се вакцинирате.