Европската унија треба да го страви Балканот во својите приоритети, бидејќи Европа е кревка токму во овој свој регион. Ова го изјави германскиот коментатор Улрих Ладурнер во интервју за ДВ.
ДВ: Ако Европа се распаѓа, или ЕУ, тоа ќе се случи, каде што таа е кревка – на Балканот, каде што “на неа дејствуваат надворешни и моќни сили”, пишува тој во во својот коментар. Тоа е една многу појасна слика. Што конкретно сакате да кажете?
Улрих Ладурнер: Свесно избрав толку пјасна страна , сакав да го фокусира вниманието кон Балканот – бидејќи чувствувам дека во овој момент таму, од различни причини, нешто се случува. Се разбира, сите овие земји се уште не се членки на ЕУ, но мојот аргумент е јасен: тоа е дел од Европа и треба да остане дел од Европа. И за тоа треба да има јасни сигнали. Но, токму тоа ЕУ не го прави. Наводно, со години дека сите земји во регионот имаат европска перспектива, но нема напредок. Напротив, работите во регионот се влошуваат, гледаме нови тензии, националистите проверуваат до каде можат да одат. ЕУ во последните години го занемарува Балканот. Имаше многу други кризи со кои ЕУ се справува и треба да се справи. Политиката е во постојан режим на криза. И за да се реши проблемот на Балканот, треба да се фокусира на овие проблеми и бара издржливост, упорност. А ЕУ не успева , бидејќи таа самата се бори за опстанок. Дополнителен проблем е дека на Балканот конечно се формираат структури, кои се противат ЕУ реформите. И сега е тешко овие структури да бидат “скршени”.
ДВ: Балканот се враќаат во центарот на вниманието, бидејќи тоа е многу интересен од геополитичка гледна точка регион. Затоа ЕУ треба конечно да воведе ред во регионот и на Балканот да почне да се гледа како на приоритет, според вашата статија. Не е ли илузија да го очекуваме тоа во овој момент?
Улрих Ладурнер: Да не заборавиме 90-те години на минатиот век, завршија балканските војни благодарение на интервенцијата на САД и учеството на администрацијата на Бил Клинтон / 1993-2001 /. Европејците не помрднаа ниту со прст ниту во Босна и Херцеговина, ниту во Косово. Не можам да замислам дека денес од Балканот вонредна заинтересираност од Доналд Трамп. Затоа ЕУ и има одговорност да се грижи за регионот – тоа е во интерес на ЕУ. Балканот не треба да се оставаат на другите. Ниту Американците, ниту на Русите.
ДВ: Но со своето неактивност, барем со недоволна решителност, ЕУ го остава Балканот на другите …
Улрих Ладурнер: Да, но не треба да заборавиме дека луѓето од Балканот сакаат во ЕУ, ЕУ е привлечна. Унијата се уште има на своја страна, повеќето од луѓето на Балканот. Но вие сте во право, премалку е направено и затоа ЕУ ги губи симпатиите и поддршката меѓу некои од овие луѓе. Немаше доволно притисок врз локалните владетели како Додик и други. И имаше недостаток на поддршка за демократските сили во регионот. Но оставајќи го тоа настрана, сеуште не мислам дека на Балканот се е изгубенио.
ДВ: Кога станува збор за европската перспектива на регионот, има една чудно реченица што, мислам, добро го опишува статус квото: едни се преправаат дека сакаат да станат членки на ЕУ, додека други се преправаат дека тие сакаат први да бидат прифатени .. .
Улрих Ладурнер: Факт е дека во моментов не постои конкретна перспектива земјите од регионот во блиска иднина да станат членки на ЕУ. Самата унија е во длабока криза, така што тоа не е во состојба да го прифатат нови членови. За ова едноставно нема потреба од мнозинство. Ако тоа не е можно, а ми се чини дека во следните 10-15 години членство нема да е можно, можни се многу други работи. Балканот треба да бидат вратен на агендата, да станат приоритет, да биде поднесен јасен сигнал дека нема да се толерира понатамошниот процес на распаѓање, мислам на премер со Република Српска, може да се инвестира, интензивно да се соработува …
ДВ: Како ја оценувате улогата на Германија во регионот? Во Босна и Херцеговина или Македонија, на пример, каде што кризата е најочигледната?
Улрих Ладурнер: И Германците, како и остатокот од ЕУ, долго време “спиеја”, кога станува збор за Балканот, поточно кажано тие се занимаваа со други проблеми. Но потоа се разбудија, по големите протести во Босна и Херцеговина, но и откако сфатија дека претседателот Владимир Путин е активен на Балканот, Германија и Велика Британија почнаа заедничка иницијатива да вршат притисок врз земјите од регионот да се реформираат. Германија сфати дека мора да стори повеќе, но тука повторно гледаме на самитот во Малта дека Балканот не е главната тема – главна тема беа Либија и мигрантите. Дури во моментот кога мигрантите беа на Балканскиот пат, не се зборуваше за Балканот, туку за мигрантите.
ДВ: Значи повторно Балканот не е приоритет? Балканот сеедно се последната дупка на Кавалаот?
Улрих Ладурнер: За жал, да, во моментот. Но Балканот повторно ќе се претвораи во приоритет, ако почне поголема криза. Но тогаш ќе биде премногу доцна.
ДВ: Дали е тоа навистина можно избувнување на нова војна на Балканот?
Улрих Ладурнер: Не. Не верувам дека војната може да експлодира, како во 90-тите години на минатиот век. Не можам да го замислам тоа. Но гледаме дека се засилува потенцијалот за конфликт. Возот кон Косово, погрешна економска перспектива, масовната миграција на младите луѓе се предуслов дека регионот на Балканот повторно се претвора во конфликтна зона, откако ги имаме овие работи. Не сакам да го споредувам Балканот со Сирија, но и на Балканот се соочуваат интересите на големите сили. ЕУ е активен во регионот, гледаме дека и Русите се активни, тука е и Турција …
ДВ: Како изборот на Трамп ќе влијае на Балканот?
Улрих Ладурнер: Останува да се види, тој е прилично неспособен. Најважно е да се каже дека Балканот се одговорност на ЕУ. Балканот се уште не се целосно дел од ЕУ, но се дел од Европа. ЕУ треба да дејствува решително за напредокот на регионот, а луѓето да имаат перспектива. Тоа не е задача ниту на Америка, ниту на Русија. Задачата е наша, ние сме Европејци.