Во вторникот, министрите за финансии требаше да разговараат за предлогот за замрзнување на средствата на Унгарија од кохезионите фондови, како дел од механизмот за условување што може да ги запре плаќањата од буџетот на ЕУ за земјите-членки кои не го почитуваат владеењето на правото.
Сепак, многу работи се случуваат зад сцената. Како што откри добро информираниот „Политико“, а најголемите земји во ЕУ и пружаат рака на помош на унгарската влада во нејзиниот спор со Брисел за прекршување на владеењето на правото. Франција и Германија, заедно со Италија, ја предводат групата од околу 12 влади кои ја повикуваат Европската комисија да ја разгледа нејзината одлука за замрзнување на 7,5 милијарди евра за Будимпешта, тврдејќи дека земјата постигнала поголем напредок во антикорупциските мерки отколку што признава Брисел.
„Унгарските власти постигнаа напредок, треба да се забележи. Преземени се голем број реформи, иако се уште треба да се очекуваат дополнителни елементи“, изјави анонимен француски функционер за „Политико“.
Европската комисија не се согласува со тоа. „Имаме обврски, имаме ветувања, но тоа се уште не е сторено“, изјави тогаш еврокомесарот за буџет Јоханес Хан, но на минатонеделниот состанок на амбасадорите на ЕУ, Франција и Германија не се согласија со Комисијата.
Под притисок на Европскиот парламент, Комисијата им предложи на земјите-членки, кои треба да донесат одлука до 19 декември, да суспендираат 7,5 милијарди евра од кохезионите фондови, кои треба да и бидат исплатени на Унгарија како дел од буџетот за периодот од 2021 година до 2027 година. Од друга страна, Комисијата одлучи да го потврди унгарскиот национален план за закрепнување од пандемијата на Ковид-19 (5,8 милијарди евра), но со 27 услови кои вклучуваат 17 мерки за борба против корупцијата и реформи за подобрување на независноста на судството.
Но, сега Французите, Германците и нивните сојузници тврдат дека владата на Виктор Орбан исполнува 17 антикорупциски реформи што ги презеде за да избегне замрзнување на средствата и дека тоа треба да се одрази со намалување на уделот на замрзнувањето, во моментов еквивалентно на 65 отсто од кохезиските средства. Од Комисијата се бара да изврши нова проценка за да ги вклучи реформите што оттогаш ги воведе владата на Орбан, но сè уште не е јасно дали ЕК ќе го стори тоа. „Ќе видиме, сè уште не е донесена официјална одлука“, рече во понеделникот еврокомесарот за економија Паоло Џентилони.
Оваа група земји исто така смета дека доколку не се изврши нова проценка, можеби нема да има квалификувано мнозинство во Европскиот совет за замрзнување на средствата. И ако не се донесе одлука до 19 декември, процесот на санкции едноставно би завршил без замрзнување на средствата, што би се сметало за непожелно со оглед на тоа што ЕУ за прв пат го користи овој инструмент за да го спречи демократското назадување во една земја-членка. „Тоа би било целосна катастрофа“, рече висок дипломат на ЕУ.
Има и други причини: Унгарија стави вето на две клучни одлуки – пакет помош од 18 милијарди евра за Украина и минимална стапка на корпоративен данок од 15 проценти за мултинационалните компании. На украинската влада итно и е потребен пакет помош за да го балансира буџетот, а ЕУ е под притисок од Киев и САД да ги испорача средствата. Унијата, исто така, беше меѓу главните заговорници на глобалниот даночен договор и ризикува да „изгуби образ“ доколку тој не биде склучен. Но, помекиот став на Франција и Германија веројатно ќе ги вовлече во конфликт со друга група земји, вклучувајќи ги земјите од Бенелукс, Данска, Шведска и Латвија, кои ја поддржуваат тврдокорната оценка на Комисијата дека ризиците од поткуп остануваат во Унгарија и дека сите 7,5 милијарди евра треба да се блокираат.
Во меѓувреме, унгарскиот премиер Виктор Орбан се залага за старите начини и во петокот го обвини Брисел дека сака да ги замрзне парите наменети за Унгарија „од политички причини“, односно поради политиката на Будимпешта кон мигрантите и нејзиното противење на санкциите против Русија поради војната во Украина. Сега барем привремено ја има поддршката од двете главни членки на Унијата.