Ова веројатно ќе биде пресудна година во борбата на Кина против климатските промени и другите еколошки проблеми. Пекинг ќе мора да ги постави своите климатски цели за 2035 година наскоро – до 2025 година – како што се бара со Парискиот договор.
Притоа, најголемиот светски загадувач ќе мора да ја реши загриженоста за тоа како планира да ги постигне своите цели за ограничување на растот на потрошувачката на јаглен до 2025 година и достигнување на максимум емисии на јаглерод пред 2030 година.
Многу нешта се на коцка, но се чини дека не оди добро, пишува „South China Morning Post“(SCMP) во својата анализа.
Озлогласените проблеми со смогот во Кина – кои се чинеше дека беа во голема мера под контрола во изминатата деценија – се вратија минатата година кога зависноста на земјата од валканиот јаглен се влоши.
Во 2023 година, повеќето големи градови, вклучувајќи ги Пекинг и Хонг Конг, забележаа зголемени нивоа на микроскопски честички во воздухот познати како PM2.5 – еден од првите пет фактори што го ограничуваат животниот век во Кина.
Загадувањето на воздухот се влоши низ целата земја минатата година, при што повеќето градови на копното не го исполнија националниот стандард за PM2.5, се вели во извештајот на Партнерството за политика на Кина за чист воздух, поврзано со владата.
Тоа беше првпат просечната годишна концентрација на загадувачот во Кина да се зголеми од 2013 година, според Центарот за истражување на енергија и чист воздух (CREA) во Финска.
Додека Кина направи одреден напредок со текот на годините, нејзиниот квалитет на воздухот останува меѓу најлошите во светот, со годишни просечни нивоа на PM2,5 околу пет до шест пати над упатствата на Светската здравствена организација.
Напливот на загаденоста на воздухот главно се припишува на обновувањето на индустриите богати со јаглен и проширувањето на енергијата на јаглен, заедно со екстремните временски настани како што се суши и песочни бури.
Кина додаде шест пати повеќе капацитет за енергија на јаглен отколку остатокот од светот заедно во 2022 година, а минатата година ја забрза изградбата на нови постројки, според друг извештај на CREA и Global Energy Monitor.
Тоа е и покрај ветувањето на претседателот Си Џинпинг во 2021 година дека „строго ќе ги контролира проектите за производство на електрична енергија на јаглен“. Наместо тоа, потрошувачката на јаглен значително се зголеми, заедно со побарувачката за енергија и емисиите на јаглерод, додека растот на БДП продолжува да забавува.
Извештајот предупредува дека Кина – која сочинува околу 55 отсто од глобалната потрошувачка на јаглен и има најмногу електрани на јаглен во светот – е „многу надвор од колосек“ за да исполни неколку климатски цели за 2025 година.
Уште позагрижувачки, се чини дека Пекинг ја повлече клучната цел за емисиите на јаглерод. Премиерот Ли Кианг на годишниот законодавен состанок овој месец изјави дека енергетскиот интензитет – количината на потрошена енергија по единица БДП – ќе се намали за 2,5 отсто оваа година. Тоа е далеку од доволно за да се исполни актуелната цел за 2025 година за намалување на енергетскиот интензитет за 13,5 отсто.
Ова повторно ги изложува границите на кинеската кампања против загадувањето, бидејќи приоритет е економското закрепнување.
Студијата на Универзитетот во Чикаго пред две години покажа дека кинеската јавност може да игра значајна улога во помагањето на властите да се справат со индустриските и другите проблеми со загадувањето. Волонтерите регрутирани ширум земјата беа замолени да поднесат жалби до локалните власти за емисиите на загадување и други прекршувања, главно преку телефонски линии и платформи за социјални медиуми како Веибо.
Наодите од студијата понудија „експериментални докази во врска со учеството во управувањето со животната средина од страна на кинеските граѓани“, изјави Шаода Ванг, еден од истражувачите, за China Dialogue.
Ова е особено вредно со оглед на отпорот на Пекинг за поголемо учество на јавноста, што ги прави неговите цели за загадување сè понеодржливи. Но, и покрај заострената политичка контрола, цензурата и рестрикциите против невладините организации, јавноста сè уште има поттик да се вклучи.
И како што покажува оваа студија и други истражувања, на владата всушност и е потребна јавна поддршка и надзор за да се справи со еколошките проблеми.
Светот не може да си дозволи Кина да потфрли на нејзините цели за емисиите на јаглерод и загадување и цели за намалување на јагленот. И ако Пекинг сака да го балансира ова со економскиот раст, ќе треба да најде начини повторно да ја вклучи јавноста, додаваат од SCMP.