Најчудниот детал за зевањето е неговата „зараза“. Постојат многу студии на оваа тема, па затоа постојат неколку објаснувања зошто мора да зеваме секогаш кога ќе видиме дека некој друг зева. Објаснувањето лежи во психологијата, но прво треба да се разјаснат причините за зевање.
Зошто зеваме воопшто?
Многумина претпоставуваат дека зеваме за да се обидеме да внесеме повеќе кислород во организмот – во тоа веруваа научниците до пред околу 30 години. Сепак, таа теорија беше побиена со низа експерименти објавени во 1987 година, кои не докажаа никаква корелација помеѓу недостаток на кислород и нагон за заевање, пренесува realsimple.com.
Денес, една од најпопуларните теории е дека се зева поради возбуда.
– Имено, додека се заморуваме, особено кога гледаме неинтересни или неинтерактивни повторувачки содржини како што се предавања, нашето тело се прозева како средство за будење. Истражувањата покажаа дека тоа е вистина, бидејќи отчукувањата на срцето се зголемуваат по зевањето, и достигнуваат врв од 10 до 15 секунди по тоа дејство, слично на ефектот што го има кофеинот – вели др Сагир.
Зевањето е поврзано и со ладење на мозокот, што може да биде причина зошто почесто се прозеваме со пораст на температурата.
– Кога мускулите на лицето се релаксираат, тоа овозможува губење на топлина низ вените на лицето и влегување на ладен воздух, што помага да се намали температурата на мозокот преку конвекција – објасни тој.
Зошто зеваме кога гледаме други како го прават тоа?
Според истражувачите, најверојатната причина за тоа е емпатијата.
– Како што стареат луѓето, тие го подобруваат нивниот психосоцијален и невролошки развој, па затоа пропаѓањето на некој друг станува еден вид знак дека треба и тие да зеваат. Овој феномен е познат како ехофеномен, а се јавува и кај шимпанзата и кучињата – вели др. Сагир.
Тој забележува дека не само про yевањето кое несвесно го копираме едни од други.
– На пример, секој ден автоматски ги имитираме туѓите зборови (ехолалија) или постапки (ехопраксија), сè со цел подобро да се вклопиме – објасни тој.
Таквото однесување е природно затоа што нашиот мозок е толку програмиран – да ги копира луѓето со кои сме опкружени.
– Студиите покажаа дека зевањето активира неврони во еден дел од мозокот, но треба да се напомене дека оваа реакција е ограничена на целосно развиени мозоци. Како ментално здрави возрасни, психосоцијалниот развој ќе не натера да се проawеваме кога тоа ќе го направи некој друг. Но, кај луѓето кои не се развиле ментално правилно, не се забележува заразниот ефект на зевање – објасни д-р Сагир.
Тој додаде дека некои студии покажуваат дека децата, чии мозоци сè уште се развиваат, зеваат само кога се уморни.
– Покрај тоа, студиите покажаа дека сме повеќе склони да копираме зевање кога тоа го прават луѓе за кои се грижиме, со кои сме блиски. На пример, ако некој член на семејството се прозева, најверојатно ќе зеваме отколку кога тоа ќе го стори целосен странец. Ова се случува поради емпатија кога несвесно сакаме да ги копираме постапките на другите луѓе – рече др.