Русија го разгледува Црното Море како свое.

Со освојувањето на Украина и анексија на Крим рускиот претседател Владимир Путин  ја промени безбедносната ситуација во Црното Море. По заземањето на овие територии Москва, без да губи време,  го забрза одржувањето и  воената  модернизација. Како резултат на тоа Москва изгради повеќенаменски вооружени сили на копно, воздух и море, како и електронски сили кои според лидерите на НАТО се целосно способни да го попречуваат пристапот на сили на НАТО до Црното Море за време на конфликт. Кремљ исто така распореди оружје, способно да користи нуклеарни глави, во регионот на Црното Море и во моментов гради слична мрежа на средства за спречување на пристап до регионот (A2 / AD) против НАТО како во Источниот Медитеран околу Сирија, така и во кавкаскиот регион . На овој начин, како што рече турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, Русија е на пат да го направи  Црното Море  “Руско езеро”, и  резултат  со кој ја загрозува безбедноста на сите земји покрај морето. Векови историско искуство посочуваат дека овие закани ќе продолжат, паралелно со зголемените напори за заплашување на земјите кои имаат излез на море.

Романија, на пример, е особено загрижена за заканите во однос на нејзините јаглеводород наоѓалишта во Црното Море, како и за слободата за навигација таму и контролата на делтата на реката Дунав. Останатото под контрола на Украина пристаниште Одеса е изложено на постојан ризик. Турција во моментов е опкружена од север, од југ и од исток од руските војници во Крим, други региони на Украина, Сирија и Кавказ. НАТО може да биде во искушение да  го направи Прибалтик  за свој приоритет, но тоа ќе биде кусогледа реакција.

Колку Романија и Бугарија внесуваат руски енергенси, а Турција увезува најмалку 60% од користениот од неа природен гас од Русија, нивната ранливост, заедно со чувствителноста на Украина кон нови и стари закани – е очигледна. Поради тоа, владите на Романија, Украина и Турција преземаат сериозни реформи, за да ја подобрат нивната одбрана способност и се стремат да изградат структури на регионална соработка надвор од НАТО. Тие веројатно исто така се загрижени како се правеле нивните влади во 30-тите години на минатиот век, дека Западот може да не учествува во нивното спасение во време на криза, и дека тие сами ќе треба да поттикнат регионална соработка. Украина и Турција се со  намери да го зголемат својот капацитет за обезбедување на сопствената одбрана преку изградба на нови воени бродови и подобрување на ефикасноста на нивните заштитни структури. Тие исто така почнаа преговори за заедничко производство на воена опрема, главно на Турбомлазни воздухопловни мотори, радари, воени комуникациски технологии и системи за навигација.

Романија  ги  зголемува своите трошоци за одбрана во согласност со новите одбранбени планови и исто така се залага за регионалната поморска соработка меѓу овие три држави. Отворена и објективна оценка сепак претпоставува дека овие планови, иако во голема мера разумни, се соочуваат со сериозни пречки. Регионалните структури за соработка во Источна Европа никогаш не успевале во минатото, во голема мера поради разлики меѓу земјите во регионот и противењето на големите сили.

Внатрешните политики на Полска и Турција во голема мера се разликуваат од оние на Европа и САД поради нивните  видливи кривина кон авторитаризам. Унгарија веќе тргна во оваа насока и Грција е во центарот на руското внимание, чија цел е спречување на понатамошната интеграција со ЕУ и НАТО. Москва успеа да  ја заплаши бугарската влада до степенот дека тоа јавно одби да се приклучи на секаков вид регионални организации на заедничка безбедност и поморски договор, одлука која сериозно ја поткопува секоја реална можност за ефикасна регионална поморска координација во Црното Море. И не последно место извинувањето на Турција кон Русија од 27 јуни за соборувањето на руски воен авион над Сирија во ноември 2015 година, исто така, ги усложнува напорите. На 1 јули турскиот министер за надворешни работи Мевлут Чавушоглу учествуваше на состанокот на министрите на група земји од регионот на Црното Море, на која домаќин беше Русија во Сочи, патување кое обезбеди можност за договарање на кохезија. Еден од условите на тоа приближување најверојатно ќе биде спречување на регионална организација за безбедност во регионот на Црното Море и напорите за убедување на Турција да ја задржи својата политика НАТО да биде држена надвор Црното Море во мирно време.

Регионалните структури за соработка во Источна Европа никогаш не успевале во минатото.

Покрај претседателот Владимир Путин  кој веќе изјави дека бидејќи во Романија и Полска беа распоредени елементи од американската противвоздушна одбрана, тие ќе станат мети за Русија. Иако таквите изјави  се вообичаена тактика, тие  ја одразуваат решеноста на Москва да  им се заканува на  соседите кои беа направени со верувањето дека Русија навистина има потенцијал да ги заплаши оние влади. Кога НАТО се собра во Варшава на 8 и 9 јули  и не треба да биде намалување на важноста на Црното Море. Последните настани покажуваат дека Русија го гледа како свое Mare Nostrum ( “нашето море”) и ќе го блокира секој напор за обезбедување на добра одбрана на членките на НАТО , а да не зборуваме  и за Грузија на источниот брег. НАТО може да биде во искушение да го направи Прибалтикот како  свој приоритет, но таква реакција, иако е  разбирлива, би била кусогледа. Историјата покажува дека руската доминација на Црното Море неминовно води до притисок во целиот источен  Медитеран. Сирија е само последниот пример за тоа. Факт е дека до денес во активностите на НАТО во областа на одбраната, иако и на значително подобро ниво отколку во 2014 година, не може да се види кој знае што две години по инвазијата во Украина. Многу повеќе може и треба да биде направено за да се спречи руското заплашување на границата  со Црното Море држави и распадот на витално проект за европска интеграција во овој регион. Европа и САД имаат ресурси за поддршка на овие народи, кои сакаат да останат слободни од рускиот империјализам. Прашањето е дали тие имаат волја и визија да комбинираат своите ресурси.

—————–

Стивен Бланк, соработник на Американскиот совет за надворешна политика. Анализата е објавен во “Форин полиси”.

Прочети още на: http://bgnes.com/analizi-i-interviuta/analizi-i-interviuta/4442392/