Идната влада на Црна Гора: Повеќе политичка и помалку експертска

од Vladimir Zorba

Црна Гора најверојатно ќе добие политичко-експертска влада во која политичките партии ќе ги делегираат своите експерти на одредени министерски места и водечки позиции во најважните државни тела и органи. Такво уверување за „РСЕ“ изразуваат политичкиот аналитичар Сергеј Секуловиќ и директорката на Центарот за граѓанско образование (ЦЦЕ) Далиборка Уљаревиќ.

Тие истакнуваат дека од почетокот било јасно дека приказната за Владата, која ќе се состои исклучиво од експерти без политичари, е добар изборен маркетинг, но не и вистинска приказна.

„Доколку се покажат точни сите информации што ги добиваме овие денови од медиумите и изјавите на политичарите, тогаш таа влада првенствено ќе биде политичка или партиско-експертска со одредени позиции што ќе бидат чисто експертски. Сепак, треба да почекаме за крај на преговорите, бидејќи во меѓувреме можни се одредени промени“, вели политичкиот аналитичар Сергеј Секуловиќ во изјава за „РСЕ“.

Трипартитната коалиција што го освои мнозинството на изборите на 30 август, „Заедно за Црна Гора“, „Мирот е наша нација“ и „Црно на бело“, од 8 октомври официјално преговара за поделба на одговорностите во новата влада и за личните решенија.

Мандатарот Здравко Кривокапиќ не открива официјално како течат преговорите и дали до средината на ноември ќе го претстави составот на новата Влада пред Собранието, како што најави.

Кога е можен договор?

Заедничката акција за реформи (УРА), која ја предводеше коалицијата „Црно на бело“, за „РСЕ“ изјави дека во наредните денови ќе се знае како ќе бидат поделени одделите во идната влада, по што ќе следат преговори за кадровски решенија.

На прашањето дали е напуштена експертската влада, што е клучно барање и принцип на УРА за формирање нова влада, Зоран Микиќ за „РСЕ“ изјави дека во последните денови имало многу неточни информации во медиумите.

„Очекуваме да се почитува нашиот принцип, но свесни сме дека во владата ќе има луѓе кои се претставници на политички партии и се на некој начин политичари. Не можеме да ги исклучиме овие луѓе од процесот на поделба на власта и ресорите само затоа што се членови на политичка партија, бидејќи многу партии имаат експерти во своите редови“, рече Микиќ.

Идејата за формирање на експертска влада беше промовирана од коалицијата „Црно на бело“ предводена од Граѓанското движење УРА на Дритан Абазовиќ за време на изборната кампања, како и по изборите.

Веднаш по изборите, на 31 август, лидерите на трите коалиции, Здравко Кривокапиќ, Алекса Бечиќ и Дритан Абазовиќ, ги објавија принципите врз кои ќе се потпира идната влада, меѓу кои беше и принципот „Владата да биде експертска, конституирана од експерти од специфични области“, без оглед на нивните политички, религиозни, национални или какви било други карактеристики“.

Сепак, во постизборниот период, идејата за експертска влада наиде на силен отпор од Демократскиот фронт.

Зошто е незадоволна водечката сила меѓу победниците на изборите?

За време на последната седница на Собранието, еден од лидерите на тој политички сојуз, Милан Кнежевиќ, испрати порака дека приоритет во новата влада за него се долгорочни политички активисти кои демонстрираа против владата на Ѓукановиќ, а не експерти, од каде и да доаѓаат.

„Би ги замолил овие експерти кои се јавуваат овие денови да не ми се јавуваат. Затоа што имам обврска кон оние што голтаа солзавец со мене. Имам обврска кон оние што лежеа пред Собранието, кон оние кои беа уапсени и гонети. А сите тие експери нека застант во ред“.

Приказната за експертска влада беше добар потег пред изборите и донесе политички профит на структурите што ја застапуваа, вели извршниот директор на Центарот за граѓанско образование (ЦЦЕ) Далиборка Уљаревиќ.

Сепак, во изјава за РСЕ, вели дека тој концепт е неодржлив во пракса.

„Мое мислење е дека експертска влада можеше да биде прифатлива изборна категорија, но дека никој од сериозните аналитичари нема дилема дали е тоа изводливо или дека тоа е потребно на Црна Гора. Нема компаративни примери што би биле поддржувачки во оваа област, бидејќи се користеле такви влади во минатото во специфични околности и во овој термин. За некои оддели може да се побара да бидат опфатени со експерти, но министерските места се првенствено политички и тоа едноставно не смее да се изгуби од вид“, посочува Уjаревиќ.

Во каква атмосфера се одвиваат преговорите?

Преговорите за конституирање на новата влада се водат далеку од очите на јавноста и беа придружени со бројни шпекулации во медиумите за поделба на квоти, ресори, како и за тоа кои неполитички структури влијаат на преговорите.

На 22 октомври, еден од лидерите на Демократскиот фронт и претседател на Движењето за промени, Небојша Медојевиќ, рече дека делови од Српската православна црква и деловната и медиумската елита во Црна Гора имаат поголемо влијание врз мандатарот Кривокапиќ отколку политичките партии што тој ги водеше на изборите.

„Не сакам да верувам дека оваа информација е точна, но имајќи предвид дека мандатарот повеќе дејствува како петти пратеник на коалицијата „Црно на бело“ отколку како прв пратеник на коалицијата „За иднината на Црна Гора“, не би бил изненаден. Доколку надвладеат интересите на големиот капитал, тогаш Движењето за промени ќе заземе политичка позиција пред своите партиски тела за учество во таа Влада“, рече Медојевиќ.

Српската православна црква ги отфрли тврдењата на Медојевиќ.

Ректорот на богословијата Цетиње, Гојко Перовиќ, рече дека Црквата е обвинета за „формирање на Влада“ без аргументи или докази „иако веќе неколку пати јавно беше објавувано дека Црквата не наоѓа интерес за процесот на формирање на Владата, ниту пак го гледа своето место во тие теми“.

Далиборка Уљаревиќ од ЦЦЕ вели дека идната влада, каква и да е, ќе се соочи со големи очекувања од граѓаните во време кога пандемијата на коронавирус не стивнува и кога домашната економија е скоро на колена:

„Нема идеални влади и ова е далеку од случајот. Верувам дека ќе видиме некои квалитетни луѓе во идната влада, но и оние кои нема да задоволат и нема да имаат доволно капацитет да ги исполнат очекувањата на јавноста, но и потребите на ресорите што ќе ги опфаќаат. Оваа влада има шанса да ги поправи работите, но ќе биде тешко да се исполни во околностите во кои се наоѓа Црна Гора “.

На 8 октомври, црногорскиот претседател Мило Ѓукановиќ официјално го предложи Здравко Кривокапиќ за мандатар.

Според Уставот на Црна Гора, крајниот рок за избор на новата Влада е 90 дена од денот кога Претседателот на Црна Гора ќе го именува премиерот за прв пат. Доколку Владата не биде избрана за тоа време, Собранието ќе се распушти.

Кривокапиќ најави дека предлогот на новата влада ќе биде презентиран до 10 ноември.

Додека се чека новото мнозинство да преговара за составот на идната извршна власт, Владата во заминување ги извршува државните работи со премиерот Душко Марковиќ во технички мандат, односно во согласност со уставната обврска да работи до изборот на новата црногорска влада.

Слични содржини