„АстраЗенека“ и Универзитетот во Оксфорд признаа грешка при тестирањето на нивната вакцина, па затоа прелиминарните резултати на ефикасноста сега се преиспитуваат.
Соопштение со образложение дека настанала грешка е издадена неколку дена откако нивната вакцина беше прогласена за „многу ефикасна“. Сепак, тие не објаснија зошто некои учесници во студијата не ја примиле очекуваната доза на вакцината во првите две инјекции.
Нешто изненадувачки се случи: групата волонтери кои примија помала доза имаа подобри здравствени резултати од групата што ја прими целата доза на вакцината. Во групата со пониски дози, вакцината беше ефикасна 90 проценти. Во групата која примила две целосни дози, вакцината се покажала како ефикасна 62 проценти. Кога ќе се соберат овие резултати, излегува дека вакцината е ефикасна 70 проценти.
Но, начинот на кој производителите на вакцини излегоа со резултати и известуваа за нив, натера многу експерти да им постават важни прашања.
Делумните резултати објавени во понеделникот доаѓаат од големи тековни студии во Велика Британија и Бразил и требаше да ја одредат оптималната доза на вакцината, како и да ја испитаат безбедноста и ефикасноста. Повеќекратни комбинации и дози беа тестирани кај волонтери. Тие се споредувани со други на кои им е дадена вакцина против менингитис или инјекции на солен раствор.
Еве ги прашањата што се поставуваат:
Дали научниците намерно им дадоа на волонтерите половина доза?
Пред да започнат со истражувањето, научниците ги објаснуваат сите чекори што ги прават и како ќе ги анализираат резултатите. Секое отстапување од тој протокол може да ги доведе во прашање резултатите.
Во соопштението објавено денес, Универзитетот во Оксфорд вели дека некои шишиња користени во студијата немале соодветна концентрација на вакцината, па затоа некои волонтери добиле половина доза.
Универзитетот рече дека разговарал за проблемот со властите и се согласил да ја заврши оваа фаза од испитот со две групи. Според изјавата, проблемот со производството е коригиран.
Што значи ова за самите резултати?
Експертите велат дека релативно малиот број луѓе во групата кои примале помали дози го отежнува да се знае дали ефикасноста забележана во групата е вистинска или статистичка аномалија. Приближно 2.741 лице прими половина од дозата на вакцината, проследена со целосната доза, соопштија од „АстраЗенека“. Вкупно 8.895 лица примиле две целосни дози.
Друг фактор е важен: никој од луѓето во групата со ниски дози не бил постар од 55 години. Помладите имаат посилен имунолошки одговор од постарите луѓе, па затоа може да се случи младоста на учесниците во групата со ниски дози да биде причина за ефективноста на вакцината, а не големината на дозата.
Исто така, збунувачка е и одлуката за комбинирање на резултатите на две групи учесници кои добиле различни дози, очигледно со цел да се постигне просечна ефикасност од 70 проценти, изјави Дејвид Солзбери, медицински експерт од организацијата „Чатам Хаус“.
„Направивте две студии кои користеа различни дози и дојдовте до комбиниран резултат што не е соодветен за ниту една доза. Мислам дека многу луѓе имаат проблеми со тоа “, рече Солсбери.
Зошто пониска доза би била поефикасна?
Научниците од Оксфорд велат дека не се сигурни и работат на откривање на причината.
Сара Гилберт, една од научниците што го водеа истражувањето, рече дека одговорот најверојатно е поврзан со давање на точна количина вакцина за да се предизвика најдобар имунолошки одговор.
„Ние сакаме совршена мерка, ниту премалку ниту премногу. Предозирање може да обезбеди несоодветен ефект. Значи, сакате точна количина и малку погодувате кога ќе се обидете брзо да ја добиете таа совршена доза од прв пат“, рече таа.
Кои се следните чекори?
Деталите за резултатите од тестот ќе бидат објавени во медицинските списанија и ќе бидат доставени до надлежните органи на британската влада, за да можат да одлучат дали ќе ја одобрат дистрибуцијата на вакцината. Овие извештаи ќе содржат детални податоци што вклучуваат демографски и други информации за тоа кој се разболел во секоја група и ќе дадат поцелосна слика за ефективноста на вакцината.
Монкеф Слауи, кој ја предводи американската програма за вакцини против коронавирус, наречена „Operation Warp Speed“, во вторникот изјави дека американските власти се обидуваат да утврдат каков имунолошки одговор има произведено вакцината и може да одлучат да ја изменат студијата „АстраЗенека“ во САД за да се подразбира половина од дозата.
„Ние сакаме сè да се заснова на податоци и наука“, нагласи тој.