Заедничката истрага на европските медиуми откри дека Данска учествувала во шпионскиот скандал на Американската агенција за национална безбедност (НСА). Јавноста дозна дека Соединетите Држави ги шпионирале своите сојузници во 2013 година, но новинарите дури сега добија пристап до извештаите во кои се наведува дека данската Воена разузнавачка служба (ФЕ) пружа поддршка на НСА во шпионирање на европските лидери, вклучително и германската канцеларка Ангела Меркел и претседателот.Франк-Валтер Штајнмаер.
Извештајот на медиумите покажа дека соседот и близок сојузник соработувале во американските шпионски операции насочени кон канцеларката и претседателот. Тогашниот кандидат за канцелар од Социјалдемократите (СПД), Пер Штајнбрик, исто така бил мета.
Извори од тајната служба ги препратиле информациите до тим новинари: јавниот сервис на Данска ДР, шведскиот СВТ, норвешката НРК и германските НДР и ВДР, како и новинарите од францускиот Лемонд и германскиот Зидојче цајтунг.
Која беше улогата на Данска?
Данската влада беше свесна за вмешаноста на нејзините тајни служби во скандалот со НСА најдоцна во 2015 година.
Таа започнала да собира информации за соработката на данскиот ФЕ со НСА помеѓу 2012 и 2014 година, во тајниот извештај на Данхамер, по откривањето на поранешниот офицер и свиркач на НСА, Едвард Сноуден.
Податоците што ги собрала јасно покажаа дека ФЕ и помогнала на НСА да ги шпионира водечките политичари во Шведска, Норвешка, Холандија и Франција, како и Германија.
Данската разузнавачка служба исто така ѝ помогнала на американската агенција да ги шпионира данските министерства за надворешни работи и финансии, како и данскиот производител на оружје.
ФЕ соработувала со НСА и за шпионски операции против самата влада на САД.
Откривајќи точно до каде отиде соработката меѓу разузнавачките служби на двете земји, данската влада го принудила целото раководство на ФЕ да си даде оставка во 2020 година.
Како се вклучиле?
Данскиот експерт за операции на тајни служби Томас Вегенер Фрајс смета дека ФЕ морала да избере помеѓу своите глобални партнери.
„Тие донесоа јасна одлука да работат со Американците и против нивните европски партнери“, рекол тој.
Како реагираа Штајнбрик и Меркел?
Кога дознал за шпионските операции против него, Штајнбрик разговарал со германските членови на истражувачкиот тим.
Ниту Меркел, ниту Штајнмаер „не знаеја“ ништо за шпионските операции извршени од водечки претставници на данската влада. Портпаролот изјавил дека канцеларката била информирана за овие откритија во медиумите.
„Политички сметам дека ова е скандал“, изјавил тогаш.
„Фактот што данските власти ги шпионираа своите партнери покажа дека тие работеле самостојно“, додал Штајнбрик.
Германските медиуми пишувале за ова уште во 2014 година
Информациите за прислушувањето на германската канцеларка стигнаа до јавноста во октомври 2014 година. Тогаш германските власти веднаш го поканиле американскиот амбасадор на разговор, кој ги разгоре гласините дека оваа приказна е вистинита, пишува Би-Би-Си.
Меркел потоа побара објаснување и предупреди дека довербата меѓу сојузниците ќе биде нарушена. За тоа разговарала телефонски со тогашниот претседател на САД, Барак Обама. Тој ја уверил дека нејзините повици не се следат во моментот и дека тоа нема да се случи во иднина. Сепак, Белата куќа не негираше дали го прислушувала нејзиниот телефон претходните години.
Долгата историја на прислушувањето, нацистички и комунистички, влијаеше на Германците да бидат многу чувствителни на приватноста. Самата Меркел порасна во Источна Германија, каде Штази шпионирале милиони граѓани.
Тогаш излезе на виделина дека НСА ги следела телефоните на 35 светски лидери, откако анонимен службеник им дал броеви.
Наскоро беше откриено дека зад овие прислушувања стоел поранешниот аналитичар на ЦИА, Едвард Сноуден, кој прв објавил информација во 2013 година дека НСА ги следи разговорите на Ангела Меркел.
Тој е обвинет за кражба на државен имот, неовластен пристап до податоци на националната одбрана и намерно откривање на доверливи разузнавачки информации.