Најголема публика на сирискиот концерт на Владимир Путин не е во Блискиот Исток или во САД, туку во Европа. Иако руските авиони летаат денес во небото над Сирија, фрлајќи го својот смртоносен товар врз остатоците од отпорот против Башар Асад, кој беше подготвена од Американците, главната стратешка цел на Путин се наоѓа надвор од Блискиот Исток и Северна Африка.
На краток рок играта на Путин во Сирија е насочена кон спасување на режимот на Асад и приемот од Русија на клучна улога во конечната ирегулирање во Сирија. Но резултати на овој сириски концерт се разигруваат на неколку страни истовремено. Иако слушателите во Блискиот Исток, Северна Африка и САД се важни за Путин као негова главна публика сепак најголема концертна сала се наоѓа во Европа. Со своите дејствија Путин врза Сирија кон Украина тој во геометриска прогресија ги зголеми влоговите за Европејците. Неговото порака се состои во следново: Европската унија треба да склучи договор за Украина. А ако тој и понатаму ја изолира Русија, објавувајќи се против укинувањето на санкциите, Путин уште повеќе ќе го дестабилизира Блискиот Исток. Нанесувајќи удари во Сирија, Путин нагледно ја покажува својата позиција, која се состои во тоа што без Сирија нема никакво средување на Блискиот Исток, и нема да настапи и дека во името на постигнување на оваа цел Москва е подготвена да ги игнорира приговорите на Вашингтон.
Тој директно ја активира руската моќ кон проблемот, кој се покажа во самиот центар на давателот на краток европски проект: протокот на мигранти кои бегаат во Европа од војните во Блискиот Исток. Дури и ако Путин на крајот него спаси Асад во Сирија, тој веќе има постигнато многу сериозна цел. Иако ниту еден европски лидер не зборува за тоа јавно, но господарот на Кремљ создаде врска меѓу Сирија и Украина и на средбата на нормандската четворка де факто доби одобрение од Германија и Франција на својата намера даго промени украинската устав преку федерализација на источниот дел на земјата. Сега тој ќе може да добие нови отстапки од ЕУ, кога ќе дојде времето да се разгледуваат санкциите против Русија.
Најзначајни резултат од последните посети на Путин во Њујорк и Париз е дека тој излезе од меѓународната изолација или поточно ја извади од привидната изолација Русија – привидна, бидејќи покрај јавниот остракизам на Путин оваа изолација не беше ништо повеќе од една шега. Тука има нешто многу поголемо отколку што беше неговата изјава од трибината на ОН, отколку неговото кратко ракување со претседателот Барак Обама или неговото интервју пред Чарли Роуз. Постојано осудуван, држен со испружена рака, исмејувани од Запад, подложен на економски санкции кои само ги трзнаа резултатите од неговата политика, Путин и покрај се успеа да се сменат работите во своја полза, ги посрамоти критичарите и демонстрира отворено непослушност со своите зборови и дела, покажувајќи дека неговите западни противници ќе паднат пред рускиот народ и пред него. Наместо да отстапи на Западот за Украина, како што предвидоа мнозина, рускиот лидер ја врза Сирија и општата криза на Блискиот Исток и Северна Африка со Украина и тоа првенствено на руските услови. Упатувајќи осар предизвик на САД во Сирија и принудувајќи ја администрацијата на Обама итно да бара одговор,
Путин повторно ја презеде иницијативата и провоцира спорови за соодветноста на понатамошната изолација на Русија. Најмногу долготрајните последици од путинската ризична политика во Сирија ќе ги почувствува Европа. Европејците испратија сигнал дека ако се најде решавањето на проблемот со миграцијата во Европа Русија треба да добие глас по ова прашање. Русија повторно се позиционира како глобален играч – или како посредник, или како опструкционистичка сила. Земајќи пример од советскиот министер за надворешни работи Андреј Громико, кој гордо изјавил дека во светот ништо не може да се реши, ако СССР не зазема позиција на една или друга страна , Путин во ХХI век влезе во директна конфронтација со САД, испраќајќи сигнал на блискоисточните и европски земји дека приоритетите на Русија како голема држава треба да биде прочитани при донесувањето на која и да било одлука. За да се процени ефикасноста на овој пристап, е доволно да го погледнеме во вниманието што се посветува на Путин, почнувајќи од Израел и Саудиска Арабија и завршувајќи со Иран, Берлин и Париз. Неговото порака до САД се состои во тоа дека Русија се вратила на светската сцена како голема држава и дека таа и понатаму ќе се самоутврдува во ОН и на другите локации, без да се плаши да ја користи воената сила против американските протагонисти во Сирија. Опасноста од руската кампања во Сирија не се состои во тоа дека таа ќе излезе надвор од контрола. Не помалку важен е и факторот време. Путин се обложи на заморот на САД од интервенции и за моментот неговите сметки се покажаа вистинити. Уште поважно е друго. Путин многу правилно ги процени напорите и кризата во Европа, која и без тоа беше шокирана од неговите активности во Украина, до темел потресена од кризата на еврозоната, а сега Згора на тоа страда и од миграциските бранови од Блискиот Исток кои таа не е во можност да ги контролира и со кои на никаков начин не може да се справи.
И последната, но не помалку важно . Путин повторно нанесе удар на авторитетот на САД. Ако постои класичен курс по надворешнополитички погоди, тогаш тој одржува токму таков курс против американските интереси на Блискиот Исток и во Северна Африка. При тоа неговата цел се состои во поткопувањето на влијанието на САД врз нивните сојузници. За Москва Сирија и Украина се составни делови на иста стратешка шема: да се нанесе удар на трансатланското единство за безбедност, да се ослабне американското влијание во Европа и на крајот да се постигне распаѓање на НАТО. Дали конечно Русите ќе успеат или не да го спасат Асад – одлучна акција на Путин во Сирија против бунтовниците, кои беа обучени и се поддржани од САД, се претворија во моќен сигнал за Европејците: на Америка не и достигнува решителност да дејствува, дури и во таков важен за нејзините меѓународни позиции регион каков што е Блискиот Исток. Европејците ќеја научат таа лекција – особено оние земји кои се наоѓаат на североисточната крило на НАТО. Сега, кога администрацијата на Обама ги разгледува опциите за акција во Сирија, треба да обрнат внимание на уште еден момент од општ карактер. Неподготвеноста на САД да ризикуваат стана важна промена во путинската стратегија. Од американските интервенции во текот на последната деценија Белата куќа научи важна лекција, која се состои во тоа дека е потребно до минимум да се сведат ризиците од негативните последици, примери како што се е Ирак и Авганистан. Односно треба да се избегнува она што толку сликовито го опишал Колин Пауел, говорејќи за Ирак: “Скрши – поправи”. Но обложувачката игра на Путин во Сирија е заснована на тоа дека иако ризикот од опасни последици постои секогаш, во реченицата на Пауел содржи и задна страна. Имено, дека наградата за активна и ризична политика може да биде сериозна. Време е да ги анализира повисоките облози на сириската војна и нивните импликации врз изгледите за американското влијание во Блискиот Исток, за нашите односи со Европа и за единството и кохезијата на НАТО. Време е да направиме така што во сирискиот концерт да не звучи само како путинското фортепиано.
======================——-
Автор Професор Ендрју Михта, кој предава на национална безбедност во морнаричкиот колеџ на САД и е научен соработник на Центарот за стратегиски и меѓународни студии. Статијата е објавена во “The American Interest”.