Инфлацијата а со тоа и растот на цените на градежните материјали имаат силно влијание врз пазарот на недвижности а потврда за тоа според групацијата на агенции за недвижности при Стопанската комора на Македонија, е зголемениот интерес на инвеститорите особено во втората половина од 2022 г.
Фактот што голем дел од Европа и светот веќе бележи стагнација на цените на недвижностите од таму го објаснуваат со големината на нашиот пазар кој е мал, затворен и побавно ги следи светските трендови но промените ги очекуваат веќе во текот на оваа година.
„Во текот на оваа година ќе се стабилизираат цените. Не очекувам понатамошен пораст, напротив веќе во декември и јануари се чувствува извесна стагнација и очекувам цените да се стабилизираат на сегашното ниво, вели во интервју за Локално, претседателката на оваа групација, Лилјана Ковачева.
Најинтересни за инвеститорите и натаму остануваат резиденцијалните недвижности иако според впечатокот на Ковачева голем дел од становите што се купуваат седат празни. Најатрактивни се недвижностите во Скопје и тоа Центар и Водно.
„И понатаму има зголемен интерес за недвижностите во реоните кои се популарни како викенд населби, надвор од загадените густо населени урбани средини, каде животната средина е почиста и поблиску до природата“, вели Ковачева.
Пазарот на недвижности во Македонија во 2022 се чини го достигна својот врв, барем според цените кои се постигнаа за метар квадратен. НБРМ објави дека стапката на раст кај становите лани достигнала 20.6% а најдоминантен е растот на цените во последниот квартал. На што се должат ваквите цени ?
-Порастот на пазарните цени најмногу е резултат на инфлацијата и реално намалената вредност на парите. Неодамна е објавено дека индексот на трошоците на живот во 2022 забележал пораст од 14,2%, па кога ќе се спореди со тоа порастот на пазарните цени на недвижностите не е многу висок. Делумно цените пораснаа и поради зголемената производна цена на новите станови, која се зголеми поради доста повисоките цени на градежните материјали и енергенсите. Меѓутоа мора да имаме во предвид дека пазарната цена на недвижностите, е пред се пазарна категорија која е регулирана од понудата и побарувачката, а во втората половина на 2022 година се почувствува значително зголемување на побарувачката.
Спротивно на искуствата кои покажуваат надолен тренд или стагнирање на цените на недвижностите во САД, Германија и Британија како резултат на зголемената инфлација,ситуацијата во Македонија е сосема спротивна.Кои се причините за ваквата состојба?
-Кај нас сите работи доаѓаат со задоцнување. Во светот има значително поголем и побрз обрт на средства и поради тоа во моменти на криза пазарите реагираат побрзо. Ако се сеќавате на големата хипотекарна криза во светот во 2008 година, кај нас покажа некои мали намалувања дури две години подоцна во периодот 2010-2011 година. Нашиот пазар е мал, затворен, поинеретен и побавно ги прати светските трендови.
Дали и во колкав процент инфлацијата влијаеше на одлуките на инвеститорите да вложуваат во недвижности?
-Се разбира дека инфлацијата во голема мерка влијаеше на зголемениот интерес на инвеститорите за вложување во недвижности. Ако направите анализа според индексот на трошоци доколку имате заштеда во банка, вредноста на истата во 2022 година ви се намалила, за разлика од тоа доколку имате недвижност, тука вредноста пораснала, што несомнено е интересно за инвеститорите.
Кои недвижности се најбарани? Кои општини се најатрактивни? Во кој месец од годината најмногу се инвестираше и колку вкупно трансакции се направени лани споредено со истиот период 2021?
-Во Македонија сеуште најинтересни за вложување се резиденцијалните недвижности. Речиси да нема голема промена во побарувањата кај недвижностите со деловна намена. И како и досега најатрактивни се недвижностите во Скопје, најчесто Центар, Водно и другите урбани населби.
Ние не водиме официјална статистика за бројот на трансакции, така за овој податок ќе преба да проверите во инстуциите кои имаат вакви податоци. Инаку пазарно најголема активност имаше во Септември и Октомври минатата година.
Според очекувањата на градежниците во 2023 год ќе дојде до стабилизирање на цените на градежните материјали. Дали тоа според вас ќе значи и стабилизација на пазарот на недвижности? Какви цени очекувате да достигне метар квадратен оваа година?
-Моето мислење е дека во текот на оваа година ќе се стабилизираат цените. Не очекувам понатамошен пораст, напротив веќе во декември и јануари се чувствува извесна стагнација и очекувам цените да се стабилизираат на сегашното ниво.
Колкаво влијание врз интересот на инвеститорите ќе имаат каматните стапки на кредитите?
-Се разбира дека каматните стапки имаат големо влијание врз интересот на инвеститорите. Високите каматни стапки го намалуваат интересот за вложување и исплатливост на зделките со вложување во недвижност.
Пописот на наслението во некои од соседните земји покажа значителен број на празни станови во однос на бројот на населението. Каква е ситуацијата кај нас во делот на понудата и побарувачката ? Колку од становите „седат’’ празни?
-И за ова прашање ќе треба да побарате одговор од некоја од институциите имаат вакви статистики. Ние како групација немаме ваков податок, но впечатокот е дека и кај нас е значителен бројот на празни станови.
Дали високите цени на квадратниот метар го зголемија интересот за изнајмување недвижности и во која мера?
-Интересот за изнајмување е значително зголемен во текот на минатата година и цените на закупнините исто така имаа извесeн пораст. Но ова не е во директна корелација со зголемените пазарни продажни цени, туку повеќе со општото раздвижување на населението по завршувањето на Covid 19 кризата.
Корона кризата го сврте вниманието на инвеститорите надвор од големите градови.Дали интересот продолжува?
-Да и понатаму има зголемен интерес за недвижностите во реоните кои се популарни како викенд населби, надвор од загадените густо населени урбани средини, каде животната средина е почиста и поблиску до природата.
К.В.С.