Како да се избегне климатски авторитаризам?

од Vladimir Zorba

Светската климатска конференција организирана во Дубаи заврши со срамежлив повик за постепено „постапно исфрлање на фосилните горива“ и спроведување на политиките за адаптација. Овој пристап е предмет на петгодишни планови во Франција, чија трета верзија, одложена за лето, јасно ја покажува нејасноста и предизвикува најголема вознемиреност.

Откако минатата година предизвика бура со тоа што сакаше да ја „подготви нашата земја за пораст на температурите од +4 степени“, министерот за еколошка транзиција, Кристоф Беши, го повтори својот став на крајот од 28-та Конференција на Обединетите нации за климатски промени (COP28): „Кривата од 4 степени“, рече тој на 19 декември минатата година објавувајќи го планот за прилагодување кон климатските промени, „не е песимистичка; многу прецизно се потпира на она што ни го кажуваат експертите на Меѓународниот панел за климатски промени (IPCC) и Обединетите нации со актуелната промена во трендот на климатските промени, што го добиваме меѓу 2,8 и 3,2 степени на глобално ниво, што одговара на висина од 4 степени за нашата земја“.

Под превезот на прагматизам, овој пристап претпоставува дека меѓународните договори нема да се спроведат и дека нема да можат доволно да наметнат „ублажување“ на глобалното затоплување преку намалување на емисиите на стакленички гасови. Предноста на постојаните повици за прилагодување е што политички скапите одлуки се одложуваат на неодредено време. Во моментов, политиките за ублажување и адаптација се претставени како поедноставен систем на споени судови каде што вторите ќе ги компензираат недостатоците на првите.

Оваа стратегија се заснова на претпоставки кои не се поткрепени со неколку докази. Таа претпоставува постепено прилагодување на ефектите од климатските промени, како насип што се крева со натрупување цигли во реално време, игнорирајќи го фактот дека средствата за тоа ќе бидат сè понедостапни во економски, индустриски и политички систем кој е сè поограничен и подложен на распаѓање од непознати размери. Иако Групата 2 на IPCC (влијанија, адаптација и ранливост) користи работна претпоставка за политичка и економска стабилност, таа имплицитно признава дека нејзината проценка за веројатноста за адаптација над +1,5 степени Целзиусови е резултат на шпекулативна интелектуална вежба како одговор на лошо дефиниран проблем. Ова ги наведува Ханс Ото Пертнер и Дебра Робертс, копретседатели на Група 2, да повторат дека прилагодувањето на +4 степени е невозможно. Исто така, заземајќи навидум аполитичен став, но изграден врз непроменлив економски модел во контекст на одржлив развој кој ги исклучува ризиците од нарушување и криза, МПКП ги доведува во заблуда носителите на одлуки.

Поставени на такви основи, редукционистичките стратегии за адаптација кои го делат глобалното прашање на мноштво локални и независни технички проблеми успеаја, додека дури и крајно скромниот конечен договор на COP28 ја нагласува нивната бесцелност: „Влијанието на климатските промени често ги преминува националните граници и вклучува поврзани ризици.“ Интеракциите на глобално ниво повеќе не можат да се игнорираат. Исто така, илузорно е да не се обрнува внимание на нелинеарни повратни информации. На пример: зголемувањето на шумските мегапожари ќе ја соголи почвата, ќе го олесни лизгањето и ќе се складира помалку дождовница, што ќе го отежне снабдувањето со вода за време на почестите топлотни бранови. Ова ќе им наштети на економиите кои ќе бидат помалку способни да се борат против деградацијата на животната средина.

Технологијата, се разбира, може да игра улога во справувањето со одредени еколошки предизвици. Но, расудувањето засновано на чисто технички размислувања го замаглува проблемот со невозможната адаптација на физичкиот свет кон неуморниот економски раст, од системски причини, како што беше воспоставено од Римскиот клуб пред педесет години. Дополнително, како што истакнува геологот Оливие Видал, координатор на европската мрежа ERAMIN (Европска мрежа за истражување на стратешки материјали), „достапноста на минерални и енергетски ресурси на земјата ја прави енергетската транзиција која создава прекумерна потрошувачка, опасна“.

Слични содржини