Унгарскиот весник Madjar Nemzet („Унгарска нација“), неофицијален владин весник, честопати игра улога на еден вид полигон.
Тој покренува теми за кои премиерот Виктор Орбан и членовите на неговата влада сакаат да знаат какво е расположението на јавноста, но без директно да го покренат самото прашање. Така беше и минатиот викенд. Весникот неодамна започна дебата на тема што досега беше табу тема дури и во унгарските владини кругови: излегување на Унгарија од Европската унија, пишува Дојче веле.
„Време е да зборуваме за Хукзит“, е насловот на германската верзија на статијата. Одекна како бомба: го објавија речиси сите големи медиуми, политичарите од опозицијата беа запрепастени, а многу коментатори изразија загриженост. Не е ни чудо: бидејќи Унгарија припаѓа на ЕУ, досега, и покрај длабоките политички поделби во земјата, таа владееше со надпартиски и социјален консензус. Еден од ретките што сe уште постои во таа земја.
Сега, излегувањето на Унгарија од ЕУ е отворено и сериозно предложено во најважните владини медиуми за прв пат од 2010 година, односно откако Орбан дојде на власт. Тоа е без преседан.
„Кога ЕУ конечно ќе стави финансиска точка на Орбан“, се прашуваат многу пратеници. Тие го критикуваат усвојувањето на новиот закон за ЛГБТК.
Унгарската верзија на статијата гласи: „Сега конечно мора сериозно да го разгледаме нашето можно излегување од сојузот на држави кои крварат од илјадници рани, покажуваат империјални симптоми и ги третираат своите членки од Источна Европа со презир и ароганција“.
Причина: „Нашите патишта се разделија. Додека Западот веќе целосно свесно го крши христијанскиот морал и светскиот поредок и наместо тоа најавува изградба на космополитско, безлично светско општество, кое се потпира на безгранична самозадоволство и самоуништување на поединецот. Ние , Унгарците, Полјаците и Централна Европа, цврсто се придржуваме до нашите милениумски културни и верски темели “.
Текстот е напишан од политикологот Тамаш Фриз, кој е познат по своите радикални позиции на десната страна. Но, тој не е политички аутсајдер, туку водечки член на важни организации блиски до Орбан, како што е Форумот за граѓанска асоцијација (COF). Форумот повремено организира таканаречени „мировни маршеви“ – демонстрации за моќта на владата на Орбан со десетици или стотици илјади учесници, од кои повеќето слушаат остри говори против ЕУ.
Затоа, веројатно е дека владејачките кругови биле однапред информирани за написот на Фриз или дури и се согласиле со него. Темата Хукзит во последните недели беше тема на неколку унгарски политичари од владејачката партија – но само индиректно.
Ласло Ковер, претседателот на унгарскиот парламент, во интервјуто на почетокот на јули рече дека „дефинитивно ќе гласа против“ на денешниот референдум за членство во ЕУ. И министерот за финансии, Михали Варга, минатата недела рече дека ќе гласа на референдумот токму сега со „да“. Но, тоа прашање може да добие ново значење на крајот на оваа деценија, кога Унгарија ќе почне да плаќа повеќе во буџетот на ЕУ отколку што доби од него.
Виктор Орбан, исто така, повремено изјави дека „се разбира, има живот надвор од ЕУ“, последен пат тоа беше во врска со Брегзит во 2016 година. Тој се уште не зборувал во оваа последна дебата.
Но, во последниве години се судираше поагресивно со ЕУ, неодамна поради унгарскиот закон со кој се забранува таканаречена хомосексуална и транссексуална пропаганда меѓу малолетници. Во тие спорови, Орбан зборуваше се појасно дека ја отфрла ЕУ во сегашната форма.
Политичарите од унгарската опозиција веруваат дека Орбан и неговите соработници се кријат зад написот во весникот Madjar Nemzet. „Почна кампањата на Орбан да ја извадиме нашата татковина од Европската унија“, напиша на Фејсбук левичарската политичарка Тимеа Сабо од партијата Дијалог за Унгарија.
Во моментов, напуштањето на ЕУ се уште не е во интерес на Орбан, изјави за ДВ унгарскиот политички научник Петер Креко. „Но, во негов интерес е да го сврти јавното мислење против ЕУ за да има потенцијал за уценување на можен Хукзит против Брисел. До тој степен, неговата цел е да го зголеми непријателството кон Унијата во Унгарија“.
Орбан исто така го користи тврдењето дека Унгарија добива се помалку пари од ЕУ и затоа повеќе не може да има корист од членството, објаснува Креко, кој во моментов работи во Институтот за хуманистички науки (ИВМ) во Виена. Затоа што, во анкетите на јавното мислење, Унгарците ги наведуваат европските фондови како една од најголемите предности на ЕУ.
„Но, мора да се стави до знаење дека огромното мнозинство Унгарци, во принцип, се многу стабилно проевропски“, рече Креко. Тој предвидува дека тоа може да влијае врз неодлучните проевропски гласачи да се свртат кон опозицијата.