По десет часа на разговори со македонските водачи, премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ Никола Груевски и лидерот на опозицискиот Социјалдемократски сојуз на Зоран Заев, и два часа спиење, словенечки европратеник, известувачот на Европскиот парламент за Македонија и посредникот во преговорите, Иво Вајгл зборува за резултатите од средбата во Стразбур-пренесува Vecernjilist

Се заканува ли регионален конфликт?

Дали сме попаметни по овој состанок – што се случува во Македонија и што стои зад инцидентот во Куманово?

Во Македонија,има испреплетени проблеми на повеќе нивоа. Имаме пост-транзициска творба во која е главно да се зграби што поголем дел од државниот имот на поранешна Југославија, а нивото на корупцијата е високо. Во рамките на етничките групи постојат интереси кои се во голема мера под влијание од надвор.

Зборувате за Албанија?

Мислам дека Албанците во кои е тешко да се одреди кој е автентичната албанската политичка и социјална структура, и за кои е можно да бидат насочени во концептот на кои никој не сака да зборува, но таа е таму. Идејата за “Голема Албанија”. Па, албанскиот премиер Рама се заканува да стави вето на кандидатурата на Македонија за членство во НАТО. Ситуацијата е сложена и затоа инцидентот во Куманово може да се објасни само со независна истрага.

Вие сепак го поврзавте со радикалниот ислам?

Има многу индиции за оваа претпоставка. Некои од овие луѓе кои во Куманово учествувале во – очигледно – во многу професионални терористички активности кога се бореле во Сирија и Ирак. Тие знаат со која идеја дошле во Куманово. И ова е џихад и ширење на европско тло на радикалниот ислам. Дозволувам дека постојат и други мотиви – Голема Албанија или поврзаност со локалната политичка сцена иако е тешко да се поверува дека некој сака да преземе одговорноста за смртта на осум полицајци.

Колку опасна е ситуацијата во Македонија?

Се чини дека поради Куманово во европските институции афтија дека ситуацијата е крајно опасна, дека таа може да се манипулира од надвор и дека може да се претвори во регионален конфликт. Јас тоа никогаш не сум го исклучувал и верувам дека гаранција за стабилноста во регионот е само членството во ЕУ и НАТО, веројатно дури и покрај тоа што имаат резерви во однос на НАТО како глобален полицаец.

Како протекоа разговорите?

Тие беа многу толерантни, а учесниците се свесни за одговорноста за тоа Македонија да го почне процесот на интеграција во ЕУ. Парадоксот е во тоа, што станува збор за почетокот на деветтата година на кандидатурата на Македонија во ЕУ. Државите кои оттогаш да станат членки на многу параметри заостануваа зад Македонија. Скопје има солидна изведба во областа на економијата, реализирани се реформите побарани од ЕУ иако постои јаз меѓу правото и практиката, особено во врска со владеењето на правото, независноста на судството, медиумите и правата на малцинствата.

Македонија не ја викате “Поранешна Југословенска Република Македонија” (ФИРОМ)?

ФИРОМ е апсурдно име. Според оваа логика, можам да кажам дека сум од поранешната југословенска република Словенија, или поранешна Австро-унгарска провинција Крањска. Тоа е сосема апсурдно и ирационално од Грција, која од нас бара разбирање и помош,а покажува толку малку солидарност за соседите и недостаток на разбирање за фактот дека непризнавањето на Македонија создава фокусна точка на кризата на нивните граници.

Спорот за името е билатерално, исто како и разграничувањето на Хрватски и Словенија, и дека Словенија го искористи тоа за да ја блокира Хрватска.

Јас никогаш не сум бил за тоа земјите на поранешна Југославија меѓусебна да се уценуваат. Мојот став беше и како министер за надворешни работи и претседател на Комисијата за надворешни работи, државите споровите да ги решаваат пред пристапувањето во ЕУ, бидејќи овие прашања во некои случаи ќе станат оружје за националистите. Веќе на хоризонтот ги гледам следниве случаи: Хрватска, Србија, Хрватска и Босна и Херцеговина и Босна и Херцеговина и Црна Гора.

Во некои медиуми, изнесени се наводи дека во Брисел постои консензус дека Груевски треба да оди.

Овој консензус не постои. Постои консензус за да се испитаат инкриминирачките изјави на снимките на службените лица и за оние за кои ќе се докаже дека сториле кривично дело да понесат политичка и кривична одговорност. Сипматиите на Европските политики се симетрични – подеднакво таму се оние кои велат дека владата може да се менува само во изборите и другите кои велат дека гласот на народот треба да ја слуша. Ние немаме задача како посредници да препорачуваме решенија. Тоа е она за што треба да се согласат во Скопје.

Решавање на кризата  летово

Дали сте оптимист по разговорите со македонските водачи ?

Што ќе се случи по интервјуто, не знаеме. Заклучоците вклучуваат дијаметрално спротивни ставови, но, исто така, согласност на можностите да се бараат решенија преку максимални очекувања.

Дали може да се бара како единствено решение оставка на владата со предвремени избори или решението може да се бара во реконструкцијата на владата. Но, важно е да се разбере дека ако пред почетокот на летото не дојда до решение на кризата, Македонија може да остане без повик за почеток на преговорите,а тое е голем залог.

извор: Vecernjilist