Интересен одговор на прашањето “што сака Путин” дава Џералд Хајм, виш научен соработник во Центарот за меѓународни и стратешки студии во The National Interest. Според него, и покрај многуте несогласувања и неуспехот на неуспешните обиди на претседателот Обама и на државниот секретар Хилари Клинтон да ги променат односите со Русија по оставката на администрацијата на Џорџ Буш помладиот, следниот претседател треба да води двојна стратегија. Накусо САД треба да водат политика на конфронтација, каде што е потребно и политика на реализација на заедничките интереси без илузии, каде тоа е можно.

Поинаку кажано – од една страна да го предизвикуваат Путин таму каде што тоа го бараат националните интереси на САД и од друга страна, да се најде област за соработка, во која интересите на двете страни се совпаѓаат.Најразумното според Џералд Хајм е да се започне со признавање на интересите и личните особености на Путин, доколку тој е единствениот кој ја одредува политиката на Русија. Во најдобар случај тој се однесува со големо сомневање, а во најлош хп тестира непријателско расположение кон САД. Путин не испушта можност за провокации или дури акти на агресија. Тој го обвинува Западот како целина и САД особено во распадот на Советскиот Сојуз и поради понижувањата кои Русија требаше да ги преживее. Проширувањето на НАТО и ЕУ на исток до самите граници на Русија од негова гледна точка е закана за националната безбедност на земјата и психолошки напад, понижување и навреда кон Русија во момент на нејзината слабост. Тој смета дека САД и особено тогашниот државен секретар Хилари Клинтон се одговорни за побудување на незадоволство внатре во Русија и за организацијата на масовните протести против фалсификатот на изборите за Думата во 2011 година и на претседателските избори во 2012 година. Путин доживува негативни чувства кон САД и во помал степен кон Европа, иако до неодамна тој настојувал да се зближи со нив.

Сега Путин гони две клучни цели, тврди Џералд Хајм. Прво, сака и да се врати на Русија нејзиното влијание на меѓународната сцена и повторно да ја направи Русија голема, да го врати статусот на земја која ја почитуваат или во краен случај да се плашат од неа. Второ, тој сака да ја зачува во свои раце власта внатре во Русија. Првично тој го правеше тоа со помош на другари од Санкт Петербург, а сега со поддршка на целосно зависни од него и послушни апаратчици од безбедносните структури. Токму тука треба да се почне планирањето на политиката на САД, вели Хајм. Тој ја дава за пример инвазијата на руските војници во Абхазија и Јужна Осетија со цел да се земат територии од независната и која сакаше да влезе во НАТО Грузија, анексијата на Крим и Донбас.

Зад границите на поранешниот Советски Сојуз однесувањето на Путин носи многу избор и опортунистички карактер. Неговата поддршка за режимот на Башар ал Асад се објаснува според Хаиме со тоа дека Путин сака да го задржи правото на Русија да ја користи поморската база во Тартус, иако прво тој сака да демонстрира на САД дека мешањето во промената на режимот е неприфатливо и ќе чини скапо. Покрај тоа, поддршката за режимот на Асад ја направи Русија влијателен играч во Блискиот Исток. Покрај тоа, според Хаиме има докази дека Русија се обидува да се вмеша во предизборната кампања во САД. Од гледна точка на Путин тоа е одмазда за мешање во внатрешните работи на Русија.

За разлика сепак од Сталин не треба да го нарекуваме Путин ниту нерационален, ниту дека страда од манија за величие – како во внатрешнополитички план, така и на надворешнополитичката сцена, е на мислење Џералд Хајм. Путин за него е авторитарен лидер, но не е деспот. Како настапуваат интересите на САД тој изразува и подготвеност да соработува со САД и нивните сојузници. Како пример тој го дава фактот дека Русија одигра позитивна улога во преговорите 5 + 1 за иранската нуклеарна програма. Исто така Русија ги поддржа санкциите на Советот за безбедност на ОН кон Северна Кореја.

Што треба да биде политиката на следниот претседател според Џералд Хајм.

Прво новата администрација треба да разбере дека Путин треба да се прифаќа како ривал, кој ги презира САД, нивните сојузници и интереси, особено нивните демократски вредности и истовремено се обидува да се справи со наследството од постсоветското понижување на Русија и да ја врати почитта кон неа. Неговата самодоверба е неверојатно ранлива за лидер, кој се обидува да покажува сила, без оглед на тоа дека во неговата земја демографската и економската ситуација брзо се влошува.

Фактот дека тој ги губи своите ресурси, може да го натера со поголема решителност да се фати за тоа што го има во моментов и да изврши непредвидливи шокови, како ранета мечка. Затоа не вреди да се надеваме на добронамерност или доверба, а исто така и на грешки. Путин ќе ја толкува секоја епизода на недоразбирања како насочен обид да се држи Русија и него во подредена положба. Второ, тој секогаш ќе ги става на прво место економските и политичките, но и интереси на безбедноста на Русија. Во тоа тој на никаков начин нема да се разликува од другите лидери, иако сферата на совпаѓања на интересите и бројот на сродните можности за плодна соработка, ќе бидат строго ограничени. Не можеме да очекуваме бесплатна соработка, пишува Хајм. Трето, новата администрација треба да се готви побрзо за ривалство, отколку за соработка, односно за игра во која може да има само еден победник. Четврто, целосно е можно Путин да се обиде да ги постави западните сојузници и партнери против САД и еден против друг, за да ги пропадне односите меѓу нив. Ова ќе се многу сложени односи кон кои САД и нивните сојузници треба да одговараат на реални позиции и да се откажат од секакви идеалистички расудувања.

Тоа значи дека на САД ќе им треба постојано да се сеќаваат на своите интереси и интересите на своите сојузници и истовремено со голема внимателност да ја одржуваат линијата и да праќаат јасни и решителни сигнали за тоа дека САД ќе ги заштитат клучните интереси. Но овие осмислени линии и јасни сигнали треба да се реални. Првенствено да ги изјавуваат каква цена по потреба ќе треба да плати Русија во случај на преминување на овие линии, а потоа при настанување на потреба да ја принудат да ја плати. Овие односи ќе бидат премногу кревки за да се применува тактиката на блефирање. Ако се обидат да се направи тоа, тоа само ќе доведе до зголемување на неразбирањето и до зголемување на веројатноста реалните интереси да не бидат разбрани и земени. Дури и ненамерна ескалација може да доведе до вистинска војна.

Линиите на НАТО треба да се многу јасни – Прибалтикот и Централна Европа ќе бидат заштитени така, како и традиционалните територии на Алијансата. Но колку од Украина и Грузија се подготвени Западот да ги брани, ако воопшто е подготвен да ги брани, по која цена и со какви недвосмислени сигнали ќе биде придружено тоа? Каква ќе биде улогата на Турција, која е членка на НАТО? Што треба НАТО да и понудат и што и предложиле веќе? Кои ограничувања треба да бидат наметнати на “граничните” држави на НАТО против гаранции согласно член 5? Што Алијансата да очекува од Турција? Дали тие имаат целосна слобода на дејствување за заштита на својот суверенитет, да речеме за заштита на својот воздушен простор од навлегување на руски авиони, што ако удар на овие авиони повлече по себе интервенција на целата Алијанса? Што ќе биде на сметка на недвосмислени ситуации, какви што се хибридните операции? Што ќе биде во однос на Арктикот? Или на хакерските напади и безбедноста на сајбер-просторот? За овие прашања не треба да има промена на расположението, е на мислење Џералд Хајм. Сојузниците треба да се тврди, последователни и предвидливи. За разлика од периодот на Студената војна, влоговите денес се високи, но не егзистенцијални.

Патем на позадината на најмрачните сценарињ, западните сојузници треба да бидат откриени кон можностите за соработка. Примерите на соработка во Иран, Авганистан и Сирија, иако се ограничено и нееднозначно, можат во еден или друг степен да се повторат и во други области, иако оваа соработка ќе биде повеќе епизодна и кратка, а не стратешка. Покрај тоа кон Русија треба да се однесуваме со почит како кон светска сила, независно од нивото на тензија во односите. Да се направи тоа ќе биде тешко, но тоа нема да бара големи загуби, иако ќе ги разочара угнетените и ослабени дисиденти во Русија, а Западот ќе продолжи да ја поддржува на други начини.

Накратко, политиката на администрацијата на САД треба да се состои во цврсто следење на клучните интереси во отвореност кон можностите за соработка и отсуство на какви и да е илузии.