Гасениците вообичаено служат за рибарски мамкиа, но со задоволство јадат и пластика, соопштија научници. “Откритието може да биде многу важно средство за справување со полиетиленскиот пластичен отпад, кој се депонира на копно и во светскиот океан”, рече професорот од Универзитетот во Кембриџ Паоло Бомбели – коавтор на истражувањето објавено од списанието. “Current Biology”.
Полетиленот – 40 отсто од произведеното во Европа се пластични производи, главно во форма на кеси за шопинг и пакување. Бидејќи имаат многу долг период на разградување во природата, овој отпад претставуваат сериозна опасност за животната средина, особено за животот во морето, кога не се рециклираат. Во ЕУ 38% од пластичниот отпад се собираа во депониите. Ветувачкото откритие ја ставаа гасеничната ларва на Galleria mellonella или мал восочен молец во улога на спасител.
Видот широко се одгледува на фармиа, но претходно гасениците служат за мамка и храна за аквариуми. Но, молец е вистинска напаст и за пчеларството, бидејќи несе јајца во хартиите пчелните пити во кошниците. Откритието е направено случајно во домот на шефот на истражувачкиот тим Федерика Берточини – биолог во Институтот за биомедицина и биотехнологија во шпанскиот град Кантабриа.
Берточини е пчеларка и љубителка. Кога отишла да ги исчисти кошниците во пролетта, тие биле полни со мали восочни молци. Берточини ги ставила во пластична кеса. По некое време видела дека таа бил ишарана и гасеници ги ималае насекаде низ куќата. Исплашено од незаситнииот апетит на молци, Берточини и тимот одлучуваат да извршат искуство, за да го потврдат ова со пластика и со каква брзина го јадат молците.
Научниците ставиле стотици мали жолтеникави молци врз пластична кеса од супермаркет. По 40 минути дупките почнаа да се појавуваат. 12 часа подоцна грабливки гасеници биле изеле 92 милиграми од пластиката, многу побрзо од печурки и бактерии. Во следниот експеримент биолозите утврдиле дека ларвите целосно ја асимилирале пластиката како разградувана хемиска компонента.
Покривање на пластична кеса со слој од мртви гасеници дало слични резултати, што покажува дека работата се врши од ензим или друго соединение. Според Берточини, гасеница произведуваат нешто што го ја уништува хемиската врска, веројатно со плунката или жлезди или симбиотички бактерија во стомакот.
Изгледа одговорот е во начинот на исхрана и средината во која гасениците живеат. Растејќ и живејќи во пчелни колонии, ларви се хранат со восок од пити – соо сличенн процес кој може да е ист со оној на разградувањето на полиетилен. “Восок е полимер, нешто како” природна пластика “и има хемиска структура која не е далеку од онаа на полиетиленот”, посочува Берточини.
Засега не е јасно дали за разградувањето на полиетиленот се грижи еден ензим или станува збор да комбинација од молекули. Произведената индустриска супстанца може да ја разградува пластиката, теоретски може да е безопасна за животната средина како течност која може да се користи во фабриките за преработка на ѓубре.