На 6 ноември 1492 година, за прв пат во својот живот е затнато лулето на мирот во Куба, Кристофер Колумбо не се сомневал дека открива за Европа не само нов континент, но и опасна болест, инсекти штетници и убиствен навика.
Откритие прво: тутун
Колумбо всушност бил првиот Европеец, кој го открил тутунот, но тој не станал пушач. Со други зборови, Колумбо не е виновен за доведување на опасните навика од Новиот во Стариот свет. Кога го видел тоа што наликувало на цигари – според сведоштвата на современици тоа биле стегнати листови на некое непозната растение, изгорени од едната страна – големиот патник не нашол ништо привлечно во пушењето.
Првиот вистински пушач на Стариот свет, дал лош пример на Европејците, бил еден од членовите на екипажот на Колумбо – Родриго де Херез. Токму тој ја донел во Европа “заразата”, од која во светот, според податоците на СЗО, умираат повеќе од 5 милиони луѓе годишно.
Иронично Де Херез станал и првата жртва на пушењето. Само и како политичка жртва. Католичката црква тоа го прави што на сатаната во изданија од устата на Де Херез чади и почнала првата во историјата антитишушачката кампања.
Но тутунот победил. Колку и моќна да била црквата, анти кампања спроведена под нејзините строги правила треснала. на Европејците им се допаднало пушењето. Инквизицијата морала да отстапи, ограничувајќи се со забрана на пушењето на молитвени места. А Де Херез, кој отишол во затвор “за врска со Сатаната”, по седум години излегол на слобода.
Од “оружје на ѓаволот” во масовното свест од тоа време тутунот се претворил во “лек”. Екатерина Медичи пример го користела за лекување на мигрена. Со тутун лекувале исто забоболка, стомачни нарушувања и болки во коските.
Едн век по откривањето на Америка тутунот превзел цела Европа – се одгледувало во Белгија, Шпанија, Италија, Швајцарија и Англија. Прво властите на Франција и Шпанија, а подоцна – и на Англија, го монополизираат тутунскиот пазар. Така никотинска зависност на свои и туѓи поданици се претворила во постојан извор на профит…
Откритие второ: сифилис
Размена меѓу Стариот и Новиот свет бил постојан. Конкистадорите “награда” Индијанците со големи сипаници, чума, грип и колера, а тие за возврат им фи “подариле” на Шпанците првата венерични болести – сифилис.
Некои извори тврдат дека првиот сифиличар во Европа бил самиот Колумбо. Сите други “ловорики” се оддаваат на неговите морнари. Последните во 1494 година се приклучиле на армијата на шпанскиот крал Шарл VIII, кој тргнал со војска на војна со неаполската држава. Армијата била огромна и се движела бавно, затоа огништа на невидени порано болест избувнувале како во самата војска, така и меѓу жителите на окупираните територии.
Историографија од тоа време вака ја опишуваситуација: “Наскоро во градот, заземен од дојденците, како последица на контагиј (лат. Сontagium, зараза ) и влијанието на светињите, започна жестока болест,кја го добила називот” галски “. Подоцна болеста беше наречена “француска” и дури “белгиска”.
Ако се верува на тогашните извори, само неколку години откако Шарл VIII достигнува до Неапол, половина Европа била заразена со “француската болест”.
Првата епидемија од сифилис, се разгорела во 1495 година, и го намалила населението на Европа на 5 милиони луѓе. Сифилисот не штедел никого – ниту обични луѓе, ниту член на кралското семејство. Кон 1500 година сифилис ја пречекорил границите на Европа и стигнал до Турција и Азија. Страдањата кои донела болеста на европските народи, биле споредливи со последиците од епидемиите од големи сипаници, морбили и чума.
Сифилис почнува да се лекува дури со отворањето на пеницилин во средината на дваесеттиот век, а дотогаш против болеста користеле жива и арсен.
Откритие трето: Златобубести лебарки
Паразит кој го труе животот на земјоделските производители од различни земји, индиректно го должи своето ширење низ целиот свет на големиот патник Колумбо.
Илјадници години овие инсекти си живеело на границата на Северна и Јужна Америка, се хранеле со кучешко грозје, кое немало никаква индустриска вредност.
Колонизаторите од Европа, без самите да се сомневаат во тоа, им ја промениле не само средината, континентот туку и вкусот преференции на Leptinotarsa decemlineata (колорадска компиреста Буба).
Работите стоеле вака. Колумбо го донел дивиот компир во Европа. Мал и воден, и тој тогаш претставувал жално продукција и ни од далеку не личи на она што го јадеме денес. Првично Европејците го сметаат компири за отровен и го сметале исклучиво како декоративно растение.
Последните неколку века селекции и вкус, јадливи компир се вратил во својата татковина – Америка. Таму тој станал прехранбен производ не само за колонизаторите, но и за бубачките.
Некогаш безопасно инсекти напорно се размножуваат и наскоро станало голем проблем. Првите сериозни штети од компир бумбарот во 1859 година им го прави на земјоделците на Колорадо, каде дошло и името – лебарки . Без средба прегради по својот пат, паразити се движат на исток со брзина од околу 185 километри во година.
Совладувајќи илјадници километри, армија од бубачки доаќаат до бреговите на Атлантскиот Океан. Во Европа веќе знаеле за бубачки и со загриженост погледнуваат на запад.
Франција и Германија воведено забрана за увоз на компири во странство. Сите товари од САД биле гледани стриктно, а откриените бубачки биле уништувани. Но и тоа не помогнало.
Кон 30-те години на минатиот век златобубестите лебарки стабилно се сместени по компирните ниви на Европа. Денес во борбата со него се користат отровни хемикалии и нови сорти компири, но паразитот конечно уште не е уништен .